Türk Dünyasında Repressiya

Stalin döneminde çeşitli zulümlere maruz kalan Türk toplulukları, ilim insanları, aydın ve sanatçıların ele alındığı Türk Dünyasında Repressiya adlı eserde; Repressiya döneminin Türk dünyasına etkileri kapsamlı bir şekilde bilimsel açıdan incelenmekte; konu kamuoyunun ve akademinin dikkatine tekrar sunulmaktadır.

Stalin Rejimi döneminde (1924-1953) SSCB sınırları içerisinde uygulanan, 1936-38 yıllarında şiddeti artan Repressiya olarak adlandırılan baskıcı politikalar, milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine, işkence görmesine ve sürgün kamplarına gönderilmesine yol açtı. “Büyük Terör”, “Büyük Temizlik” ve “Büyük Tasfiye” olarak nitelendirilen Repressiya döneminde Sovyet vatandaşlarının yanı sıra Türk toplulukları da büyük acılar çekti. Bu süreçte rejim kendisine tehdit olarak gördüğü tüm unsurları sindirmek için her türlü yönteme başvurdu.

Repressiya döneminde SSCB’nin bütün vatandaşlarına uyguladığı baskıcı politikalardan en fazla etkilenen unsurlardan biri Türk boyları ve toplulukları oldu. Bu süreçte on binlerce Türk münevveri “halk düşmanı”, “Pantürkist, “Panislamist” ve “Japon ajanı” olmakla itham edildi, yargılandı, idam edildi ya da kamplara gönderildi.

Stalin döneminde çeşitli zulümlere maruz kalan Türk toplulukları, ilim insanları, aydın ve sanatçıların ele alındığı Türk Dünyasında Repressiya adlı eserde; Repressiya döneminin Türk dünyasına etkileri kapsamlı bir şekilde bilimsel açıdan incelenmekte; konu kamuoyunun ve akademinin dikkatine tekrar sunulmaktadır.

Takdir edersiniz ki her bilimsel çalışma, konuyla ilgili kendinden önce yapılmış çalışmalar üzerine inşa edilir. Hem bu ilkeden yola çıkarak hem de Repressiya ile ilgili yapılan bilimsel çalışmalar her Türk topluluğunda aynı nitelik ve nicelikte olmadığından bölüm yazarlarına herhangi bir format sunulmamıştır. Bu sebeple kitapta, okuyucu farklı formatlarda yazılmış bölümlerle karşılaşacaktır.

Her biri alanında uzman 24 bilim insanının emek verdiği eserde; “Sovyetler Birliği ve Repressiya”, “Türk Dünyası Edebiyatında Repressiya”, “Altay Cumhuriyeti’nde Repressiya”, “Azerbaycan’da Kızıl Şiddet: Repressiya Dönemi”, “Başkurt Türklerinde Repressiya”, “Çuvaşlarda Repressiya”, “Hakas Türklerinde Repressiya”, “Karaçay-Malkar Türklerinde Repressiya Dönemi”, “Stalin Döneminde Repressiya: Karakalpak Türklerine Uygulanan Siyasi Baskılar ve Cezalandırmalar (1927-1953)” Kazak Türklerinde Repressiya”, “Kazan Tatarlarında Repressiya”, “Kırgız Türklerinde Repressiya”, “Kırım Tatarlarında Repressiya”, “Kumuk Türklerinde Repressiya”, “Nogay Türklerinde Repressiya”, “Kızıl Kırgın Siyasetinin Özbekistan’da Uygulanması”, “Sovyet Rejiminin Baskıcı Politikası ve Şor Türklerinde Repressiya” “Tuva Cumhuriyeti’nde Repressiya”, “Türkmenistan’da Repressiya” “Yakut Türklerinde Repressiya” ve “Yeni Uygur Türklerinde Repressiya” olmak üzere 21 makale yer alıyor.

Kitapta özellikle 1936-1938 yılları arasındaki Repressiya uygulamalarına odaklanılmış olsa da belirtilen tarihlerin öncesi ve sonrasında uygulanan baskılara da yer verilmiştir. Elbette, Türk dünyasında Repressiya mağdurlarıyla ilgili çalışmalar bu kitapla tamamlanmış olmayacaktır. Her bir bölümde ele alınan konuların, kişilerin, kurum ve kuruluşların ileride başka projeler kapsamında pek çok açıdan tekrar tekrar ele alınıp çalışılması, incelenmesi gerekecektir.

Repressiya mağduru Türklerin hatırasına adanan kıymetli eserin ileride konuyla ilgili yapılacak çok yönlü çalışmalara öncü olması ve konunun akademide derinlemesine incelenmesine vesile olması temenni ediliyor.