YTB'nin Kırım Çalışmaları, Erdoğan'ın Ziyareti Öncesinde Yeniden Gündemde

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 3 Şubat’ta ziyaret edeceği Ukrayna’da Türkiye’nin yaptığı önemli çalışmalar yeniden gündemde. Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), Rusya’nın Kırım’ı 2014 yılında işgal etmesi öncesinde Kırım’da bulunan yıkılmış veyahut ayaktaki tüm Türk-İslam mimari eserlerini kayıt altına almış ve 2016 yılında “Kırım’daki Kırım Tatar (Türk-İslam) Yadigarları” kitabını yayımlamıştı. 2021 yılında güncellenen kitapta Kırım’da var olmuş veyahut var olan 200’e yakın eserin kaydı bulunuyor. YTB ayrıca Kırım Tatar sürgününün 75. yılında 2019’da sürgünün son tanıklarıyla yapılmış mülakatları sözlü tarih çalışması altında bir belgesele de dönüştürmüştü.

YTB, Kırım Tatar Sürgünü'nü ve o dönemde yaşananları çalışmaları ile unutturmuyor. Bu çerçevede yapılan sözlü tarih projeleri, anma programları ve Kırım Yarımadası'nda bulunan tüm Türk-İslam mimari eserlerle ilgili kayıt altına alma çalışmalarıyla YTB'nin Kırım ve Kırım'daki Türk İslam mirasına karşı göstermiş olduğu vefa örneği dikkatlerden kaçmıyor. Bu çalışmaların en önemlilerinden birisi, 2016 yılında “Kırım’daki Kırım Tatar (Türk-İslam) Mimari Yadigârları” adlı kitap olarak kamuoyuna sunuldu. Yaklaşık 200 esere ilişkin ayrıntılı bilgi sunan kitabın 2021 yılında yine YTB desteği ile güncellenmiş ikinci baskısı da yayımlandı.  

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), Ukrayna’ya yönelik faaliyetleri ile özellikle eğitim ve kültür alanında iki ülkenin yakınlaşmasına katkı sağlıyor. Güçlenen ilişkilerde Kırım Tatarları ve Gagauz Türklerine yönelik projelerin etkisi büyük. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Ukrayna ile ilişkileri güçlendirmek için özellikle eğitim ve kültür alanında birçok proje hayata geçiriyor. Ukrayna-Türkiye Dostluk Köprüsü Projesi de bunlardan biri olarak ön plana çıkıyor. Proje kapsamında, Ukraynalı ve Kırım Tatarı gençler, Ankara, Çanakkale ve İstanbul'daki tarihi ve turistik yerleri ziyaret etti ortak değerlerimizi yakından tanıma fırsatı buldu.  

Kırım Tatarlarına Yönelik Projelerde Gençler Öncelikli 

Ukrayna’ya yönelik YTB faaliyetleri, kardeş topluluklar üzerine yoğunlaşıyor. Bu noktada Kırım Tatarları önem kazanıyor. Özellikle eğitim ve kültür alanında gençleri ve çocukları hedefleyen çalışmalar öncelikler arasında yer alıyor. 

Farklı ülkelerde yaşayan genç Kırım Tatarları bağlarını güçlendirmek hedefleniyor. Kırım Tatar Gençlik Kurultayı bu hedefi gerçekleştirmede önemli çalışmalar arasında yer alıyor. 2019 yılında YTB desteği ile   düzenlenen Kurultay, 11 ülkeden 300 Kırım Tatar genci için ortak tartışma platformu sağladı.  

YTB’den Kırım Tatar Çocukların Anadil ve Aidiyetlerine Yönelik Projelere Destek 

YTB’nin Kırım Tatarları ile ilgili belirlediği bir diğer öncelik alanı ise çocukların anadil ve kültürel aidiyetleri ile ilişkili. Bu çerçevede YTB,  Kırım Tatar çocuklarına ana dil, tarih ve kültürel değerler konusunda eğitim imkânı sunan projelere destek sağlıyor. 2018 yılından bu yana desteklenen Kırım Ailesi Okulu projesi kapsamında 125 Kırım Tatar öğrenci dört grupta hafta sonları ana dil eğitimi ve tarih, müzik, folklor, el işleri konularında eğitim alıyor.  

Eğitimcilerin eğitimi de nihai olarak çocuklara erişimi sağlıyor ve destek görüyor. YTB desteği ile hayata geçirilen Okul Öncesi Okul Öncesi Öğretmenlere Yönelik Eğitim Programı kapsamında 19 öğretmene 120 saat eğitim verildi. 

Kırım Tatar çocuklara yönelik kitapların sayısının arttırılması da YTB tarafından ihtiyaçlar arasında tanımlandı. Ukraynalı yazar Kateryna Mikhalitsyna ve ressam Oksana Bula tarafından hazırlanan üç kitaplık seri, YTB desteği ile Kırım Tatar dilinde ve Latin alfabesi ile basıldı. Seri, kimlik arayışı, kökler, anavatan ve aile bağları ele alıyor. 

Kırım Kültürel ve Tarihi Miras Çalışması 

YTB, Kırım Tatar sürgününü ve o dönemde yaşananları çalışmaları ile unutturmuyor. Bu çerçevede hem sözlü tarih projelerine hem de anma programlarına destek veriyor. YTB aynı zamanda Kırım Yarımadasında bulunan tüm Türk-İslam mimari eserlerle ilgili çalışmalara destek verdi. Çalışmaların çıktıları 2016 yılında “Kırım’daki Kırım Tatar (Türk-İslam) Mimari Yadigârları” adlı kitapta sunuldu. Yaklaşık 200 esere ilişkin ayrıntılı bilgi sunan kitabın 2021 yılında yine YTB desteği ile güncellenmiş ikinci baskısı yayımlandı.  

Gagauz Türklerinde Öncelik Eğitim Projeleri 

Gagauz Türkleri ya da Gökoğuz Türkleri de YTB’nin Ukrayna’da hassasiyet gösterdiği gruplar arasında yer alıyor. Özellikle eğitim ve eğitim materyallerinin geliştirilmesine odaklanılıyor. Bu çerçevede YTB desteği ile Sözlük Çalışması ve Gagusca Çocuk kitapları Serisi projeleri gerçekleştirildi. Gagauz Türklerinin tarihi ve kültürüne yönelik de çok sayıda proje YTB işbirliği ile gerçekleştirildi. Ukrayna Gökoğuz Türkleri Belgeseli ve Ukrayna Gökoğuzları Tarihi Projesi de bunlar arasında yer alıyor. 

Ukrayna’dan Türkiye Burslarına Büyük İlgi 

2021 yılında Ukrayna’dan Türkiye Burslarına 1.210 kişi başvurdu. Türkiye Bursları kapsamında bugüne kadar Ukrayna’dan 1400 öğrenci desteklendi.  110 Ukraynalı öğrenci Türkiye Bursları ile öğrenimlerine hala devam ediyor. Türkiye’de yüksek öğrenimini tamamlayan Ukrayna uyruklu mezun sayısı ise 430’dur.