Balkanlar’a Özel Bir Çalışma: Sultan II. Abdülhamid Han’ın Yıldız Albümlerinde Balkanlar

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, en önemli çalışma sahalarından Balkanlar için hazırlattığı Sultan II. Abdülhamid Han’ın Yıldız Albümlerinde Balkanlar kitabıyla bir kez daha bölgeyle ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel bağlara vurgu yaptı. YTB Yayınları’dan çıkan kitap, Balkanlar’ın 19. yüzyıldaki sosyal ve kültürel hayatına ışık tutmanın yanı sıra yazılı ve görsel materyaliyle de Balkan kültür ve tarihi için önemli bir kaynak niteliğinde.

Balkanlar, 5 asırlık Türk mirasının izlerini canlı bir şekilde muhafaza etmesinin yanı sıra hâlihazırda yakın ilişkiler içerisinde olduğumuz soydaş topluluklarımızı barındırması itibariyle de Türkiye’nin tarihî, kültürel, sosyal bağlarının oldukça güçlü olduğu bir coğrafya. Tüm bu özellikleriyle de Balkanlar, YTB’nin en önemli çalışma sahalarından birisi. Daha önce bölgeye yönelik yazarlık akademileri, gençlik zirveleri, kültür ve medya akademileri, dergiler ve kitaplar hazırlayan ve Balkanlar’ın Doktor Sadık Ahmet gibi önemli şahsiyetleri için anma programları düzenleyen YTB, Balkanlar için yeni bir çalışmaya daha imza attı. Balkanlar’ın 19. yüzyıldaki sosyal ve kültürel yapısına ışık tutacak Sultan II. Abdülhamid’in Yıldız Albümlerinde Balkanlar kitabı YTB Yayınları'ndan çıktı.

19. yüzyılın son çeyreğinde tahta çıkan Sultan II. Abdülhamid, savaş ve göçlerden yorgun düşmüş Balkanlar’ı, bir nebze de olsa rahatlatabilmek için sosyal, siyasi ve iktisadi alanlarda büyük projeler hayata geçirmişti. Hükûmet konaklarından modern okullara, kışlalardan sanayi kuruluşlarına, demiryollarından hastanelere pek çok eserle Balkanlar’ı mamur eden II. Abdülhamid Han, hayata geçirdiği projeleri takip edilebilmek için bir yönetim aygıtı olarak da gördüğü fotoğrafçılığı kullanmıştı. Söz konusu fotoğraflar, zamanla kendi çağının en geniş görsel arşivi olarak anılacak “Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu” adlı 918 albüm ve 36.585 fotoğraflık bir yekûnu oluşturmuştu. Cumhuriyet Dönemi’nde, 1924 yılında İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi tarafından himaye edilmeye başlanan bu koleksiyon uzun yıllardır tarih ve kültür dünyamıza önemli bir kaynaklık teşkil ediyor.

YTB Yayınları tarafından titizlikle hazırlanan II. Abdülhamid Han’ın Yıldız Albümlerinde Balkanlar kitabı ise binlerce fotoğraflık Yıldız Koleksiyonu’ndan seçilen Balkanlar’a ait fotoğraflarla bezeli spesifik bir çalışma olarak dikkatleri çekiyor. Çalışma bölgeye dair tarihî ve kültürel önemi haiz fotoğrafların yanı sıra Balkanlar’a dair önemli makalelerden de oluşuyor. Osmanlı’nın en eski yurtlarından ve tarihimizin en önemli toprak kayıplarından birisi olan Balkanlar’ı; coğrafi konumundan siyasi tarihine, Osmanlı hâkimiyeti altında geçirdiği ilk yıllardan Abdülhamid idaresindeki yıllarına pek çok açıdan da ele alan bu eser, yazılı ve görsel materyalleriyle 19. yüzyıl Balkan kültür tarihi literatürüne de çok önemli bir katkı sağlayacak.

Sultan II. Abdülhamid’in Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu’ndaki binlerce fotoğraf arasından seçilen Balkanlar’da çekilmiş 220 adet fotoğrafın yer aldığı bu çalışma, Balkanlar’a Sultan II. Abdülhamid’in gözünden bakabilmemizi de sağlıyor. Ayrıca eserde yer alan 220 fotoğraf Arnavutluk, Bulgaristan, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Romanya ve Yunanistan’dan çok özel manzaralar sunuyor. Fotoğraflar, camilerden şadırvanlara, eski Türk evlerinden kışlalara, tekkelerden medreselere uzanan geniş bir yelpazede Balkanlar’ın sosyal ve kültürel yaşamına ışık tutuyor.

Eseri okumak için:

Sultan II. Abdülhamid’in Yıldız Albümlerinde Balkanlar